The Myanmar Quarterly မဟာဗျူဟာနှင့် မူဝါဒလေ့လာရေး ဂျာနယ် အတွဲ ၁၊ အမှတ် ၁ အတွက် ပါမောက္ခ လာရီဒိုင်းမွန်း၏ စကားဦး။
■ လာရီဒိုင်းမွန်း
ဒီလို အင်မတန်မှ အရေးပါတဲ့ ၃-လ တစ်ကြိမ်ထုတ် စာစောင်တစ်ခု ထုတ်ဝေတဲ့အခါမှာ ပါဝင်ခွင့်ရတာက ကျွန်တော့်အတွက်တော့ အင်မတန်မှ ဂုဏ်ယူစရာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံး အတိုင်းအတာအရ လွတ်လပ်မှုနဲ့ ဒီမိုကရေစီတို့ ဆုတ်ယုတ်လာနေချိန်မျိုးမှာ ရာစုနှစ်ဝက်လောက် အာဏာရှင်စနစ်အောက် ရောက်နေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လွတ်မြောက်လာမှုဟာ ကြိုဆိုရမယ့် သတင်းကောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ၈ လေးလုံး အရေးတော်ပုံကြီး ကာလကနေစလို့ တစ်ကမ္ဘာလုံးက လူထုတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေရဲ့ လွတ်လပ်မှုနဲ့ ဒီမိုကရေစီအတွက် လှုပ်ရှား ရုန်းကန်မှုအပေါ် ခိုင်ခိုင်မာမာ ထောက်ခံ အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ သူရဲကောင်းစိတ်ဓာတ်နဲ့ စွန့်လွှတ် အနစ်နာခံမှုတွေကို လေးစား အားကျခဲ့ကြရရုံမျှမကဘဲ လွတ်လပ်မှုကို ရှာဖွေရင်း သူတို့အသက်ကိုတောင် ပဓာနမထားဘဲ အကြိမ်ကြိမ် စွန့်လွှတ် စွန့်စားခဲ့ကြတဲ့ ကျောင်းသားတွေ၊ သံဃာတော်တွေ၊ သတင်း မီဒီယာသမားတွေ၊ လူထုအခြေပြု တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးအတွက် တက်ကြွလှုပ်ရှားကြသူတွေ အပါအဝင် မြန်မာ့ လူမှုလူ့အဖွဲ့အစည်းကြီး တစ်ရပ်လုံးရဲ့ ရဲစွမ်းသတ္တိနဲ့ သန္နိဋ္ဌာန်ပြတ်သားမှုတွေအပေါ် ကမ္ဘာသူ၊ ကမ္ဘာသားတိုင်းက လေးလေးနက်နက်ကို စာနာ ခံစားမိခဲ့ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အောင်မြင်ပြီး တည်တံ့ခိုင်မြဲတဲ့ ဒီမိုကရေစီတစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားလှုပ်ရှားနေမှုအပေါ် ကမ္ဘာပေါ်က ဒီမိုကရေစီ လိုလားသူတွေအကြားမှာ အားကောင်းပြီး စဉ်ဆက်မပြတ်တဲ့ သွေးစည်းညီမှုတစ်ခု ရှိနေပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဖြစ်စေ ကျွန်တော်တို့ အကုန်လုံး လက်ခံထားတာက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဒီမိုကရေစီခရီးစဉ်ဟာ လမ်းခရီးတစ်ဝက်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ၂၀၁၅ နိုဝင်ဘာမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဟာ ဒီမိုကရေစီအတွက် သမိုင်းဝင် မှတ်တိုင်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည် ဆိုဦးတော့၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရာနှုန်းပြည့် ဒီမိုကရေစီနည်းကျတဲ့ အစိုးရပုံစံ တစ်ရပ်ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါဘူး။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံမှာ ပါဝင်တဲ့ ပြဋ္ဌာန်းချက်တွေဟာ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လုံး၀ သွေဖီနေတာတွေ အများကြီးပါပဲ။ ဒီကွဲလွဲမှုတွေထဲက အချို့ကိုပြောရရင် လွှတ်တော် နှစ်ရပ်စလုံးမှာ တပ်မတော်က ခန့်အပ်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေက ၂၅% စီ ပါဝင်ထားတာ၊ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ထိန်းချုပ်မှုမရှိဘဲ တာဝန်ခံမှုလည်း မရှိတဲ့ နည်းလမ်းတွေနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အရေးပါတဲ့ ဝန်ကြီးနေရာတွေကို တပ်မတော်က တိုက်ရိုက် ခန့်အပ်စေတာ၊ သမ္မတရာထူးအတွက် ဘယ်သူတွေက ပြိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိတယ် ဆိုတာကို သတ်မှတ်ရာမှာ အတားအဆီးတွေ ရှိနေတာတွေပါပဲ။ ဒီအချက်တွေအပြင် တည်ငြိမ်မှုရှိတဲ့ ဒီမိုကရေစီကို ရနိုင်ဖို့ မတူညီတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ လူမှုရေးအုပ်စုတွေအကြားမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးရှိနေဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ အားကောင်းတဲ့ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်း၊ ဘက်လိုက်မှု မရှိဘဲ၊ ဘာသာလူမျိုး ခွဲခြားခြင်းမရှိတဲ့ နိုင်ငံတော်၊ လွတ်လပ်တဲ့ တရားစီရင်ရေးစနစ်နဲ့ လူတစ်ဦးစီရဲ့ အခွင့်အရေးတွေရော၊ လူမှုအသိုက်အဝန်းတွေရဲ့ အခွင့်အရေးတွေကိုပါ လေးစား လိုက်နာတတ်တဲ့ ယဉ်ကျေးမှု စတာတွေဟာ တည်ငြိမ်တဲ့ ဒီမိုကရေစီတစ်ခု ထူထောင်နိုင်ရေးအတွက် လိုအပ်ချက်တွေပါပဲ။ ဒီအချက်တွေဟာ ညတွင်းချင်း ဖြစ်လာတတ်ကြတာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ဒီအချက်တွေဟာ တပ်မတော် တစ်ခုတည်းရဲ့ အတိုက်အခံပြုပြီး အာဏာရှင်ဝါဒကို တိမ်းညွှတ်နေတဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေလားရာကို တွန်းလှန်ရရုံတင် မဟုတ်ဘဲ၊ လက်ရှိမှာ အစိုးရအဖွဲ့ကို ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ယခင်က အတိုက်အခံတွေရဲ့ အာဏာရှင်ဝါဒကို တိမ်းညွှတ်လာကြတဲ့ လားရာကိုပါ တွန်းလှန်နေရပါတယ်။
အရင်က အာဏာရှင်စနစ်ကို ကာလရှည် အတိုက်အခံ ပြုခဲ့သူတွေအနေနဲ့ သူတို့ကိုယ်တိုင် အာဏာရလာချိန်မှာ အာဏာရှင်ဝါဒအပေါ် တိမ်းညွှတ်မှု လက္ခဏာတချို့ ပြလာတတ်ကြတာဟာ မဖြစ်စဖူး ထူးကဲတဲ့ ဖြစ်ရပ်မျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အကြွင်းမဲ့ အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆန့်ကျင်တယ် ဆိုတာရဲ့အဓိပ္ပာယ်ဟာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အုပ်ချုပ်ပါမယ်လို့ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပာယ်နဲ့ တထပ်တည်း မကျပါဘူး။ လော့ဒ်အက်တင် (Lord Acton) ပြောခဲ့တဲ့သလိုပဲ ” အာဏာသည် အကျင့်ပျက်စေသည်၊ အကြွင်းမဲ့အာဏာသည် အကြွင်းမဲ့ကို အကျင့်ပျက်စေသည်” ဆိုသလိုပါ။ ဒါကြောင့် စဉ်ဆက်မပြတ် လွတ်လပ်စွာ အကဲဖြတ်မှုတွေနဲ့ မေးခွန်းတွေ ထုတ်နေမှုက ဒီမိုကရေစီတိုင်းအတွက် အင်မတန် အရေးပါတဲ့အချက် ဖြစ်လာပါတယ်။ ပေါ်ထွန်းစ ဒီမိုကရေစီတွေမှာ အသစ်ကျပ်ချွတ် ရွေးကောက်ခံရတဲ့ ခေါင်းဆောင်သည် အုပ်ချုပ်စီမံမှုတွေ လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် လူထုရဲ့ ရိုသေလေးစားမှုကို လိုအပ်သလို၊ သူ့အတွက် စိတ်တိုင်းကျ ကစားကွက် ဆင်နိုင်မယ့် အခင်းအကျင်းလည်း ရှိထားဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လို့ တစ်ဖက်မှာလည်း သူတို့ကို စောင့်ကြည့်နေဖို့လိုပြီး၊ သူတို့ကလည်း သူတို့လုပ်တဲ့ အလုပ်တွေအတွက် တာဝန်ခံမှု ရှိရမှာပါ။
နိုင်ငံရေးပါတီ တစ်ခုက ပေါ်ထွန်းစ ဒီမိုကရေစီ ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုမှာ သောင်ပြိုကမ်းပြို နိုင်လိုက်တယ်ဆိုရင် စိန်ခေါ်မှုက ပိုပြီးတော့ အရေးပေါ်အခြေအနေ ဖြစ်လာစေပါတယ်။ အခြားသော နိုင်ငံတွေမှာ တွေ့ခဲ့ရတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေအရ ဒီလို သောင်ပြိုကမ်းပြို နိုင်လိုက်တာဟာ အာဏာရှင်စနစ် ပုံစံသစ်တစ်ခုဆီ လျှောကျ သွားတတ်ပါတယ်။ ဒါကလည်း အကြောင်းအရင်း နှစ်ခုကြောင့်ပါ။ ပထမတစ်ခုက သောင်ပြိုကမ်းပြို နိုင်လိုက်ခြင်းဟာ အနိုင်ရပါတီနဲ့ ပါတီခေါင်းဆောင်တွေအဖို့ သူတို့ကိုယ်နှိုက် သည်သာလျှင် တိုင်းပြည်ရဲ့ ထီးလိုမင်းလို အုပ်ချုပ်သူတွေ ဖြစ်တယ်၊ တိုင်းသူပြည်သား အားလုံးအတွက် ခံစားချက်တွေနဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေကို ကိုယ်စားပြုမှု ဖြစ်တယ်လို့ ခံယူသွားကြတာပါ။ ဒီလို ခံယူမိသွားတာနဲ့ သူတို့ဆီမှာ လူထုအပေါ် သြဇာအာဏာ သာလွန်မှုရှိနေပြီး အခြား အတိုက်အခံ နိုင်ငံရေးပါတီတွေနဲ့ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ မေးခွန်းထုတ်တာတွေကို အရေးတယူလုပ် တုံ့ပြန်နေစရာ မလိုအပ်တော့ဘူးဆိုတဲ့ အတွေးမျိုး ရလာတတ်ပါတယ်။ ဒုတိယအချက်ကတော့ လက်တွေ့မှာ နိုင်ငံရေးကစားကွင်း တစ်ခုလုံးကို ပါတီတစ်ခုတည်းက ချုပ်ကိုင်လာတဲ့ အချိန်မှာ လွှတ်တော်ထဲမှာ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေထဲမှာ အတိုက်အခံ အရေအတွက် ပါဝင်မှုနည်းလာတယ်၊ နောက်တစ်ခါ လူမှုအဖွဲ့အစည်းထဲမှာလည်း အားကောင်း ထိရောက်တဲ့ အပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်းမှုကို ဖန်တီးပေးဖို့ အားနည်းလာတာတွေ ရှိလာပါတယ်။ မှတ်ကျောက်တင် ခံနိုင်လောက်တဲ့ အုပ်ချုပ်ပုံဆိုင်ရာ အခြားသော ရွေးချယ်စရာ လောက်လာက်လားလား ဖြစ်နိုင်တဲ့ အားကောင်းတဲ့ အတိုက်အခံ ပါတီကြီး၊ ဒါမှမဟုတ် ပါတီ အစုအဖွဲ့တွေ မရှိတာက ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်တွေ နှောင်းပိုင်းကစလို့ တောင်အာဖရိကမှာ ဒီမိုကရေစီရဲ့ အရည်အသွေးဟာ ဘာကြောင့် တဖြည်းဖြည်းချင်း စဉ်ဆက်မပြတ် ကျဆင်းလာရသလဲ ဆိုတာရဲ့ အဖြေပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ သောင်ပြိုကမ်းပြို အနိုင်ရထားတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီကြီးရဲ့ အာဏာကို တပ်မတော်က ပြန်ပြီး အထိန်းအထေ လုပ်ထားတယ် ဆိုပေမယ့်၊ ဒါဟာ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အထိမ်းအထေမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရှည်တည်တံ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီမျိုးကို တည်ဆောက်ချင်တယ် ဆိုရင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရာမှာ တပ်မတော်ကို နိုင်ငံရေးရဲ့ ဦးဆောင် ပါဝင်သူနေရာကနေ ဖယ်ရှားပစ်ရမှာတင် မဟုတ်ဘဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲ စနစ်ထဲမှာရှိနေတဲ့ အများစုရတဲ့သူက အနိုင်ဆိုတဲ့ သဘောသဘာဝကိုပါ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါမှသာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ပိုများများ ပါဝင်ခွင့်ရှိလာပြီး၊ ပါတီတွေအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရထားတဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်ကို လိုက်ပြီး ပိုမိုမျှတစွာ လွှတ်တော်အတွင်း ကိုယ်စားပြု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်တွေကို ရနိုင်ကြပါလိမ့်မယ်။
အရှည်တည်တံ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီအတွက် တင်ကူးလိုအပ်တဲ့ အခြေအနေတွေထဲက အများစုဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမြစ်တွယ် ပေါ်ပေါက်လာဖို့ အချိန်အများကြီး ယူရပါလိမ့်မယ်။ အရှည်တည်တံ့တဲ့ ဒီမိုကရေစီကို တည်ဆောက်ဖို့ဆိုတာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကံအကြောင်းမလှစွာ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေကို ပြင်ဆင်နိုင်ဖို့ရော၊ ပြည့်စုံကုံလုံပြီး၊ အရှည်တည်တံ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်တွေကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ဖို့ကိုပါ လိုအပ်နေပြန်ပါတယ်။ ယဉ်ကျေးမှု မတူသူတွေအကြား သည်းညည်းခံနိုင်မှု၊ အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်တာတွေကို သတိထား စောင့်ကြည့် ရှောင်ရှားနိုင်မှု၊ အများကောင်းကျိုးကို ရှေ့ရှုတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းအလိုက် ဆောင်ရွက်ချက်တွေ၊ အဖွဲ့အစည်းလိုက် ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ဖန်တီး ဖော်ဆောင် ပေးနိုင်မှုတွေဟာ အောက်ခြေအဆင့်က စုစည်း အခြေတည် ဖွံ့ဖြိုးလာဖို့နဲ့ ပညာရေးစနစ်တွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲ ပေးနိုင်မှုတွေကို နှစ်ပေါင်းများစွာ အဆင့်ဆင့် တိုးတက်လာအောင် ဆောင်ရွက်ရတာမျိုးတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခါ အရပ်ဘက်-စစ်ဘက် ဆက်ဆံရေးကို တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဖို့ဆိုတာကလည်း ဥပဒေကြောင်းနဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်မှုနဲ့ သပ်သပ်တင် လုပ်လို့ရတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ၊ တပ်မတော် အရာရှိတွေနဲ့ အရပ်သား နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တွေအကြား၊ ယုံကြည်လေးစားမှုတွေ အပြန်အလှန် တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ပါ လိုအပ်ပါတယ်။
မည်သို့ပင် ဆိုစေကာမူ၊ ဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းကို ဆက်လက် လျှောက်လှမ်းဖို့အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ လုပ်နိုင်တာတစ်ခုက မိမိဘာသာ ရပ်တည်နိုင်စွမ်းရှိပြီး အားကောင်းတဲ့ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကို ပြုစုပျိုးထောင်ပေးဖို့နဲ့ ကာကွယ်ပေးဖို့ပါပဲ။ အမှန်တကယ် လွတ်လပ်ပြီး အမှီအခိုကင်းတဲ့ အစိုးရနဲ့ မသက်ဆိုင်တဲ့ အဲန်ဂျီအို အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဉာဏ်ကြီးရှင် အတိုင်ပင်ခံအဖွဲ့တွေ၊ သတင်းမီဒီယာတွေ၊ လူထုအခြေပြု အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဒါတွေ မရှိဘူးဆိုရင် အနိုင်ရပါတီနဲ့ တပ်မတော်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေး ကစားကွင်းထဲက အဓိက ကြီးစိုးသူကြီးနှစ်ဦးရဲ့ အာဏာကို ပြန်လည် ထိန်းညှိနိုင်ဖို့ ခက်ခဲနေပါလိမ့်မယ်။ အားကောင်းပြီး၊ မိမိဘာသာ ရပ်တည်နိုင်တဲ့ လူမှုလူ့အဖွဲ့အစည်းတွေ မရှိရင်၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အောင်မြင်မှုရှိပြီး စည်းလုံးညီညွတ်တဲ့၊ နက်ရှိုင်းတဲ့ ဒီမိုကရေစီတစ်ခု ဖော်ဆောင်ဖို့မှာ မရှိမဖြစ် အရေးပါတဲ့ အခြားသော ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ဥပဒေကျင့်ထုံး (အင်စတီကျူးရှင်း) ဆိုင်ရာ အခြေအနေတွေကို ဖန်တီးနိုင်မှုမှာ အခက်အခဲတွေ ရှိလာပါလိမ့်မယ်။ ခိုင်မာအားကောင်းတဲ့ ဒီမိုကရေစီမှာ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ နိုင်ငံတော်နဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းအကြား မရှိမဖြစ်တဲ့ ကြားဝင် စေ့စပ်ပေးသူတွေအနေနဲ့ ပါဝင်ကြပါတယ်။ သူတို့ကပဲ၊ နိုင်ငံရေးအတွင်းကို ခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ခေါ်သွင်းလာခဲ့ပြီး၊ စနစ်ကြီးတစ်ခုလုံးကို ငယ်ရုပ်ဆင်ပေးပါတယ်။ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ နိုင်ငံရေးအရ၊ စီးပွားရေးအရ၊ လူမှုရေးအရ အယူအဆတွေ ထိပ်တိုက်တွေ့လာကြရင်း ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပြဿနာတွေအတွက် အငြင်းအခုန်ပြုစရာ၊ စဉ်းစားဆင်ခြင်စရာ စင်မြင့်တစ်ခုကို ဖြည့်ဆည်းပေးပါတယ်။ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ပြည်သူလူထုတွေအတွက် တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ကြမယ့် လမ်းကြောင်းတွေ အများကြီး ဖန်တီးပေးပြီး သူတို့ရဲ့အသံတွေ၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေကို ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ဖန်တီးပေးကာ၊ သူတို့ရဲ့အကျိုးစီးပွားတွေကို အကာအကွယ်ပေးပါတယ်။ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကို အချို့အခြေအနေတွေမှာ အစိုးရ (ဒီမိုကရေစီနည်းကျ အရွေးခံထားရတဲ့ အစိုးရတွေတောင်မှ)ရဲ့ ဆန့်ကျင်သူများအဖြစ် ရှုမြင်ခံကြရတတ်ပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်း မှာပဲ၊ သူတို့ဆီကနေ ယုံကြည်ရတဲ့ အချက်အလက် ရင်းမြစ်တွေ၊ သစ်လွင်တဲ့ အိုင်ဒီယာတွေနဲ့ စနစ်ကျတဲ့ ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှုတွေကို ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီအရင်းအမြစ်တွေ၊ အိုင်ဒီယာတွေ၊ ဝေဖန် ဆန်းစစ်မှုတွေဟာ အစိုးရအနေနဲ့ လူထုအသံကို တုံ့ပြန်မှုကောင်းဖို့၊ ထိရောက်မှုရှိဖို့နဲ့ လက်ရှိ လုပ်နေတဲ့ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းမှုကို ရှေ့ဆက်တိုးဖို့အတွက်ဆိုရင် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ချက်တွေ ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါကြောင့် မကြာသေးခင် ဆယ်စုနှစ်တွေအတွင်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့တဲ့ အောင်မြင်တဲ့ ဒီမိုကရေစီတွေကို ကြည့်ရင် အားကောင်းတဲ့ ဒီမိုကရေစီအစိုးရနဲ့ အားကောင်းတဲ့ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းအကြား ကာလရှည်နီးကပ်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိထားတာကို သတိပြုမိကြမှာပါ။
The Myanmar Quarterly စာစောင်ကို ထုတ်ဝေတာဟာ အခုအချိန်မှာ အချိန်ကိုက်ပါပဲ။ အခုအချိန်မှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံဟာ တကယ့်ကို အရည်အချင်းရှိပြီး လွတ်လပ်တဲ့ တွေးခေါ်မှုနဲ့ ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှုတွေကို လိုအပ်နေပါတယ်။ အရပ်ဘက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ရှင်သန်အားကောင်းတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ပြီး ဒီလို ဝေဖန်ဆန်းစစ်မှုတွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မှာပါ။ The Myanmar Quarterly ဂျာနယ်ဟာလည်းပဲ ဒီအတွက် အရေးပါတဲ့ ဆွေးနွေးငြင်းခုန်စရာ စင်မြင့်တစ်ခု ဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ ဒီစာစောင်ဟာ စာဖတ်သူတွေ အများကြီးကို ဆွဲဆောင်နိုင်ပြီး၊ ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ ရရှိကာ၊ အောင်မြင် ဖြစ်ထွန်းလာဖို့ ကျွန်တော် ဆန္ဒပြုပါတယ်။
■ လာရီ ဒိုင်းမွန်း
(ဤဆောင်းပါးအား Giacomo က မြန်မာဘာသာသို့ ပြန်ဆိုပါသည်။)
Foreword
By Larry Diamond
It is an honor to be able to participate in the launch of this vital quarterly publication. At a time when freedom and democracy have been in retreat globally, Myanmar’s emergence out of a half-century of dictatorship has been a welcome piece of good news. Ever since the 1988 Uprising, people around the world have felt a strong sense of identification with the Burmese people’s struggle for freedom and democracy. They have not only been inspired by the heroism and sacrifice of Daw Aung San Suu Kyi, they have also been deeply moved by the courage and determination of the entire civil society in Myanmar, including the students, the monks, the journalists, and the grassroots and human rights activists who have repeatedly risked their lives in the quest for freedom. Among democrats around the world, there is a strong and continuing sense of solidarity with Myanmar’s quest for viable and sustainable democracy.
However, we all know that Myanmar has only completed a portion of its democratic journey. While the November 2015 elections were a historic breakthrough for democracy, they have not resulted in a fully democratic form of government. Many provisions of the 2008 Constitution are blatantly inconsistent with democracy. These include the presence of military officers in one-quarter of the seats in parliament; the right of the military to fill, without democratic control or accountability, important ministerial posts dealing with security; and the constraints on who can contest for the presidency. Moreover, stable democracy requires peace among the different ethnic and social groups, a strong civil society, a neutral and professional state, an independent judiciary, and a culture of respect for individual and group rights. These conditions are never achieved overnight, and in Myanmar they confront authoritarian tendencies not only from the military but also from the former political opposition that now controls the government.
It is not unusual for longtime opponents of authoritarian rule to manifest some authoritarian tendencies once in power. Opposing autocracy is not the same thing as governing democratically, and as Lord Acton said, “Power corrupts, and absolute power corrupts absolutely.” This is why continuous independent scrutiny and questioning are vital in any democracy. In an emerging democracy, newly elected leaders need respect and a certain amount of space to govern. But they also need to be monitored and held accountable.
The challenge is particularly urgent when founding democratic elections produce a landslide victory for one political party. In other countries, this outcome has often been associated with a slide toward renewed authoritarianism, for two reasons. First, in winning a landslide, the victorious party and its leader are tempted to think of themselves as the embodiment of the national will, with transcendent moral authority that does not need to answer to political opposition or civil society. And second, as a practical matter, when one party dominates the political landscape, the political opposition lacks the numbers in parliament and the organization and standing in society to provide an effective check. This absence of a strong opposition party (or coalition) that can provide a credible governing alternative explains why the quality of democracy has been deteriorating steadily in South Africa since the late 1990s. While the military provides a counterweight to the power of the dominant political party in Myanmar, this is not a democratic check. Sustainable democracy in Myanmar will thus require constitutional change not only to remove the military as a political player but also to modify the highly majoritarian nature of the electoral system, so that a greater plurality of political parties and voices can be represented in parliament in fairer proportion to their electoral strength.
Many of the conditions for sustainable democracy will take a long time to establish in Myanmar. Unfortunately, this may be the case for the needed constitutional changes, and for securing a comprehensive and lasting peace agreement. We know that building a popular culture of tolerance, vigilance, and civic engagement requires many years of grassroots mobilization and reform of the educational system. Transforming civil-military relations is as well not merely a matter of legal and constitutional changes but also of building trust and confidence between military officers and civilian political leaders.
There is, however, one thing that Myanmar can do from the start to facilitate democratic progress, and that is to foster and protect a strong, autonomous civil society. Without truly independent NGOs, think tanks, media, and grassroots organizations, it will be difficult to check the power of the two dominant actors in political life—the ruling party and the military. And without a vigorous, autonomous civil society, it will be difficult to achieve the other cultural and institutional conditions necessary to achieve, consolidate, and deepen democracy in Myanmar. In a vigorous democracy, civil society plays an essential mediating role between the state and society. It recruits new leaders into politics and rejuvenates the system. It provides a forum for debating and thinking about the problems confronting the political system, the economy, and the society. And it offers a wide array of channels for citizens to become actively involved in voicing their concerns and defending their interests. While civil society is sometimes viewed as an adversary of government (even a democratically elected government) it can provide credible sources of information, fresh ideas, and systematic analysis that are indispensable if government is to be responsive and effective, and if democratic reform is to move forward. Thus, the successful democracies of recent decades have been the ones that recognized a symbiotic relationship between a strong democratic state and a strong civil society.
The launch of Myanmar Quarterly could not be more timely. Myanmar urgently needs quality independent thinking and analysis of the governance challenges it confronts. Civil society must play a vigorous role in helping to provide this, and Myanmar Quarterly will provide an essential forum in this regard. I wish it every success and hope it will attract widespread readership and support.
■ Larry Diamond
